W dniu 9 marca 2017 r. w Ratuszu Głównego Miasta, oddziale Muzeum Historycznego Miasta Gdańska odbył się wernisaż wystawy „Luigi Castiglioni - plakaty ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie”.
Uroczystego otwarcia wystawy dokonali prof. dr hab. Waldemar Ossowski, Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska oraz Tomasz Jagodziński, Dyrektor Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. Wydarzenie to swoją obecnością zaszczycili znakomici goście z Francji: Tersilia Castiglioni - żona artysty, Prezes Association Luigi Castiglioni, Michel Jazy – lekkoatleta, wicemistrz olimpijski i dwukrotny mistrz Europy, który specjalizował się z biegach na 1500 i 5000 m oraz Hervé Dabin – wiceprezes Association Luigi Castiglioni.
Po okolicznościowych przemówieniach i podziękowaniach uczestnicy wernisażu zwiedzili wystawę. Prace włoskiego malarza i plakacisty można oglądać w gdańskim Muzeum do 7 maja 2017 r.
Autor zdjęć: Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl
„Luigi Castiglioni - plakaty ze zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie”.
Mam dwa zawody, a nawet dwie miłości: malarstwo i plakat - mówił Luigi Castiglioni, światowej sławy artysta. Nie ma przesady w stwierdzeniu, że Castiglioni dokonał rewolucji w dziedzinie plakatu sportowego. Jako pasjonat sportu przetworzył na język sztuki swoje postrzeganie dyscyplin i ludzi sportu. Większość z jego dzieł weszła do kanonu plakatu światowego.
Castiglioniego określano mianem poety sportu. Tworzył plakaty pełne życia i koloru. Jego styl cechuje wyjątkowa zdolność łączenia malarskiej swobody z wyrazistością graficznego znaku. Sam Castiglioni mówił: Moim podstawowym celem jest jasność przekazu. Jasność ta opiera się - moim zdaniem - na przeżyciach „intuicyjnej wyobraźni” i wytężonej pracy. W jego twórczości pojawiają się odniesienia do sztuki surrealistycznej. Sam Castiglioni uciekał od jakiekolwiek deklaracji odnośnie stylu swoich prac: O mojej twórczości każdy może powiedzieć, co chce. Niech nikt nie prosi mnie o wyjaśnienie. Albo coś poruszy naszym sercem, albo nie i basta. Pragnę aby moje prace podobały się wszystkim.
Swój pierwszy plakat sportowy stworzył w czerwcu 1972 r. Praca z okazji walki bokserskiej między Monzonem a Bouttierem zapoczątkowała nowy, rewolucyjny styl komunikacji plakatowej. Afisz przedstawiał dwie ogromne rękawice na tle kryształowych kropli, rodzaj znaku rozpoznawczego, który powtarzał się później we wszystkich jego kompozycjach. Omal nie został on odrzucony, tak bardzo przeciwstawiał się utartym koncepcjom - wspominał po latach Castiglioni. Jedynie Charley Michaelin, jeden z organizatorów walki, przyjął wyzwanie wydrukowania 1000 plakatów. Sukces wśród publiczności był tak wielki, że 30 000 nowych egzemplarzy zeszło z taśmy drukarskiej. (…) Ja w tym okresie nie miałem pojęcia o boksie. Uprawiałem lekką atletykę i znałem wartości takie jak: abnegacja, cierpienie, piękno gestów, dynamikę ruchów lekkoatletów, ale nigdy nie widziałem walki bokserskiej. Wykonałem ten plakat eliminując wszystko co zbędne. Zależało mi na perfekcji linii graficznej, uprzywilejowaniu wymiaru emocjonalnego rożnych dyscyplin sportu, po to aby uwypuklić wyjątkowy charakter przedmiotów i zjawisk przestrzennych. Wartości te pozwoliły na uszlachetnienie sportu i sportowców przez ciągłe unikanie dramatyzacji, a nawet przemocy zrodzonej w niektórych dyscyplinach sportu (boks, rugby).
Od 1972 r. rozpoczyna się era Castiglioniego, który podróżując po całym świecie ilustrował najważniejsze wydarzenia i dyscypliny sportowe. Projektował m.in. dla boksu, koszykówki, siatkówki i golfa, piłki nożnej i tenisa, wyścigów konnych i samochodowych. Malował plakaty o tematyce kolarskiej i lekkoatletycznej.
Jego nowa koncepcja plakatu polegała na wprowadzeniu do afisza obiektu symbolicznego, gestu będącego wizualną metaforą danej dyscypliny sportowej. Ekspresyjne prace malowane są precyzyjną kreską. Artysta skupia uwagę widza na elementach metonimicznych takich jak: rękawica bokserska, kij golfowy, rakieta do tenisa, piłka, które bardzo często zajmują całą przestrzeń wizualną. Stosował centralizm, który pozwala na natychmiastowy odczyt treści plakatu.
Castiglioni miał własną wizję rywalizacji sportowej. Jego prace - nawet te o boksie - nie są brutalne, przeciwnie, wręcz delikatne. Sam artysta tak tłumaczy swą koncepcję: Ukazywanie poświęcenia jest zbyteczne. Wiadomo, że jest ono nieodłącznym elementem sportu. Jeśli ukazywałbym lekkoatletę osuwającego się bez sił na mecie maratonu, miałbym wrażenie, że jestem jasnowidzem lub sadystą.
Dla nas Polaków Luigi Castiglioni jest postacią szczególnie bliską dzięki zaangażowaniu z jakim włączył się w dzieło pomocy Polsce, w okresie stanu wojennego i w czasie przemian ustrojowych roku 1989. W 1982 r. stworzył pierwszy plakat dla Polski z hasłem: „Votre Solidarité”. Mała formatem praca stała się wielkim dziełem w historii sztuki i zyskała sławę praktycznie na całym świecie. W sposób symboliczny i zarazem poetycki artysta przedstawił dramat wprowadzenia stanu wojennego, pokazując z profilu młodą twarz kobiety roniącą krwawe łzy nad mapą Polski. Plakat był znakiem bliskości i współpracy Francuzów z Polakami oraz symboliczną cegiełką, ze sprzedaży której pozyskiwano środki na potrzeby „Solidarności”. Dla wielu Europejczyków stał się kultowy, polityczny i symboliczny. Castiglioni pokazał, jak artystycznie reagować i inspirować wolny świat do sprzeciwu wobec narzucania Polakom przemocy stanu wojennego. W 1990 r. artysta tworzy kolejne dwie prace dla naszego kraju: „Polska Solidarność 1980-1990” oraz „Zawody Solidarności – Sierpień 1990”.
Wymienione plakaty można oglądać na prezentowanej wystawie. Stanowi ona wyjątkową okazję, aby przypomnieć twórczość tego wielkiego artysty i przyjaciela Polski. Dzięki uprzejmości Pani Tersilii Castiglioni zbiory Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie w 2013 r. wzbogaciły się o 100 plakatów autorstwa Luigiego Castiglioniego. Na wystawie prezentujemy 60 prac z dorobku artysty.
Tekst: Marzena Jaworska, autor i kurator wystawy
Luigi Castiglioni (1936 Mediolan - 2003 Maisons-Laffitte), malarz i plakacista. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych „Brera” w Mediolanie (1957). Dekorator w La Scali, scenograf filmu „Dolce vita” Federico Felliniego. Od 1960 osiadł w Paryżu, gdzie namalował swój pierwszy plakat sportowy, który zapoczątkował nowy, rewolucyjny styl komunikacji plakatowej. Pierwszy artysta, którego dzieła za życia zostały zaprezentowane na wystawie autorskiej w Bibliotece Narodowej w Paryżu (1978). Jego kontakty z Polską datują się od Sierpnia’80. W okresie stanu wojennego zaangażował się w pomoc Polsce, tak w wymiarze artystycznym – projektując z inicjatywy organizacji „Medecins du Monde” słynny plakat „Votre Solidarité”, jak i materialnym – uczestnicząc w misji humanitarnej. Zdobył wiele nagród i wyróżnień międzynarodowych. Miał liczne wystawy indywidualne na całym świecie. Jego prace znajdują się m.in. w: „Musée de Arts Décoratif, Centre Beaubourg, Musée du Sport, Musée C.O.I., Lincoln Center, Muzeum Plakatu w Wilanowie oraz Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie. W domu-pracowni Castiglioniego w podparyskim Maisons-Laffitte, od czerwca 2004 r. działa Towarzystwo jego imienia. Misję na rzecz międzynarodowej popularyzacji dorobku Castiglioniego realizuje żona artysty - Tersilia Castiglioni.
