Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie po raz pierwszy prezentuje wystawę fotografii nagrodzonych w Polskim Konkursie Fotografii Sportowej, od sześciu lat organizowanym w Chorzowie. Ekspozycja zawiera ponad 30 prac wybranych ze wszystkich dotychczasowych edycji.

Profesjonaliści oraz amatorzy, których połączyła wieloletnia pasja fotografowania, dzielą się z nami własną wizją sportu i emocjami, jakie towarzyszyły im podczas wykonywania zdjęć. Wśród autorów znajdziemy wielokrotnych uczestników konkursu, których prace, przedstawiające wysoki poziom artystyczny, znacznie podnoszą rangę przedsięwzięcia. Barwne i czarno-białe fotografie ukazują sportowe wydarzenia w całej Polsce, w miejscach, gdzie dociera sportowa rywalizacja i pojawia się czułe oko fotografa. Różnorodność dyscyplin, wiek i poziom doświadczenia zawodowego sportowców nie ma znaczenia przy wyborze motywu, kadru, nastroju i ogólnej kompozycji. Wszystkie elementy dobrego zdjęcia połączone są w  naturalny sposób, podkreślający jego artystyczną wartość.

We współczesnej fotografii sportowej szczególne znaczenie ma psychologiczny aspekt znajdujący swoje źródła jeszcze w tradycji dwudziestolecia międzywojennego. W latach 20. i 30. XX w. sportowiec przedstawiany był jako „nadczłowiek” o silnej woli zwycięstwa, co podkreślało propagandowy charakter sportu, często wykorzystywanego do celów politycznych.

Sięgając wstecz, do początków fotografii sportowej, kiedy pełniła ona rolę relacji fotoreportażowej wykorzystywanej w informacjach prasowych, zauważymy, że tym, co zmieniło i zdominowało ją przez te niespełna 100 lat, jest mocno wyodrębniona indywidualna postać sportowca, bohatera często heroicznych zmagań z samym sobą, z własnymi możliwościami i ambicjami. Zróżnicowane ujęcia: z góry, z dołu, pod różnymi kątami umożliwiają podkreślenie wszystkich wymienionych wyżej cech.

Omawiana tu odmiana fotografii posiada aktualnie kilka kategorii, po których autorzy zdjęć mogą łatwo się poruszać, wybierając ich ulubiony temat czy preferowaną dyscyplinę.

Niewątpliwie nam, widzom, oglądanie zdjęć sportowców w trakcie zawodów czy treningów pozwala uczestniczyć w ich osobistych chwilach szczęścia i słabości. Zaglądamy do świata utrwalonego okiem migawki. I choć widzimy go z tej drugiej strony, z perspektywy obserwatora, to najczęściej jest to jedyna możliwość przeżycia tego szczególnego rodzaju sportowych emocji.

Istotne znaczenie we współczesnej fotografii sportowej ma również przyroda i dynamika poruszania się sportowca w jej otoczeniu. Fotograficy nie szukają najlepszych warunków pogodowych, nie czekają na „idealne światło”, lecz do budowania nastroju wykorzystują to wszystko, co natura niesie w swej przypadkowości chwili oraz zdarzeń. Zmaganie się zawodnika z samym sobą i z naturą to nowe elementy wizualne w fotografii sportowej, podkreślające jej realizm i dramatyzm ponadludzkich zmagań. Runmageddon w kategorii fotoreportażu jest tutaj najlepszym przykładem. Niewątpliwie aspekt piękna sportu, tak zawsze podkreślany we wszystkich jego definicjach, nie pokrywa się z naszym wyobrażeniem piękna. Zdjęcia prezentowane na wystawie dowodzą, że w kontekście rywalizacji sportowej, dyscyplin wymagających wyczerpujących treningów czy sił ponad miarę, przybiera ono zupełnie inną formę i zyskuje nową definicję. Być może powinniśmy zastąpić je słowem bardziej odpowiednim, choć dzisiaj nie wiemy jeszcze, jakim.

Henryka Milczanowska kurator wystawy

Wystawa czynna od 4 lipca do 30 września 2020 r.