Komunikat

W dniach 23-26 grudnia Muzeum będzie nieczynne dla zwiedzających.

Muzeum jest jednostką organizacyjną Samorządu Województwa Mazowieckiego

Pierwsza polska wyprawa w Himalaje, Nanda Devi East 1939. Baza Bhatalgwar, 7.07.1939 r.

Pierwsza polska wyprawa w Himalaje, Nanda Devi East 1939. Baza Bhatalgwar, 7.07.1939 r.

Uczestnicy wyprawy polscy inżynierowie, od lewej: Janusz Klarner, Adam Karpiński (kierownik wyprawy), Stefan Bernadzikiewicz, Jakub Bujak. W głębi Szerpa Nima.

Inicjatorem i pomysłodawcą polskiej wyprawy w Himalaje był Adam Karpiński. Jako student przemierzał Tatry w sezonie zimowym, a w 1925 roku przeszedł zimą grań Tatr Zachodnich. Wyprawa ta posłużyła mu do zdobycia doświadczenia w wspinaczce i biwakowaniu w warunkach zimowych oraz sprawdzeniu wielu elementów wyposażenia często będących jego własnymi konstrukcjami. Coraz częściej wyruszał również na wyprawy w Alpy oraz Tatry Wysokie. W latach 30. XX wieku zdobyte doświadczenie wspinaczkowe pozwoliło mu już kierować różnymi wyprawami w Alpy, a w 1934 r. wziął udział w polskiej wyprawie w Andy pod kierownictwem Konstantego Narkiewicza-Jodko. Z bagażem doświadczeń tylu wypraw górskich powziął formalne starania w administracji brytyjskiej zarządzającą swoją kolonią w Indiach o pozwolenie najpierw na wyprawę na Mount Everest, później po odmowie na K2 aż w końcu udało się uzyskać niezbędny dokument na wyprawę w Himalaje Wschodnie. Adam Karpiński zdecydował się na zdobycie Nanga Devi East (7434 m n.p.m.). Do wyprawy zaprosił Stefana Bernadzikiewicza uczestnika wypraw na Kaukaz i Spitsbergen, Jakuba Bujaka uczestnika wypraw w Alpy i na Kaukaz oraz Janusza Klarnera jako lekarza wyprawy. Ekspedycja wypłynęła do Indii w kwietniu. 25 maja 1939 r. ekipa Karpińskiego urządziła bazę pod górą i rozpoczęto przygotowania do wspinaczki. 17 czerwca udało wspinacze założyli obóz nr II na wysokości 6250 m, dwa dni później kolejny 150 metrów wyżej. Grupa posuwała się wolno. Po założeniu obozu IV na 6700 metrów do ataku na szczyt ruszają Jakub Bujak i Janusz Klarner, jednak za pierwszym atakiem nie udaje im się zdobyć szczytu. Cel osiągają przy trzeciej próbie 2 lipca 1939 r. Po zdobyciu Nanga Devi East narodził się pomysł, żeby ruszyć jeszcze na jeden siedmiotysięcznik. Tym celem zostaje pobliski masyw Trisuli (7075 m. n.p.m.). Jednak podczas obozowania na 6400 m Karpiński i Bernadzikiewicz giną w czasie zejścia lawiny. Ich ciał mimo długich poszukiwań nie udało się odnaleźć. Pozostała dwójka wracając do Polski dowiedziała się o wybuch II wojny światowej. 11 września 1939 r. dotarli do Lwowa. Janusz Klarner brał jeszcze krótko udział w kampanii wrześniowej, później w Powstaniu Warszawskim, Jakub Bujak po nieudanej próbie odnalezienia rodziny przedostał się przez Karpaty do Rumunii, a następnie do Wielkiej Brytanii. Po wojnie i Klarner i Bujak zaginęli w dość tajemniczych okolicznościach. O ich śmierci krąży legenda „klątwy Nanga Devi”. Jakub Bujak wraz ze swoją partnerką w lipcu 1945 r. zaginęli bez śladu w górach Kornwalii, a Janusz Klarner 17 września 1949 r. wyszedł ze swojego warszawskiego mieszkania i nikt go już więcej nie widział.